بر اساس گزارش‌های معتبر، حدود ۱۴ درصد از مردم جهان حداقل یک‌بار یبوست مزمن را تجربه کردند. تجربه‌ای هر چند ناخوشایند که همراه با مشکلات بسیار زیاد گوارشی است. یبوست مشکل گوارشی است که شدت آن بسته به افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد. لزوماً همه دچار یبوست مزمن نمی‌شوند و گاهی یبوست تبدیل به یک حالت گذرا می‌شود. خوب درمان یبوست چیست و چرا این بیماری به وجود می‌آید؟
علت یبوست چیست؟
خشکی مزاج نام دیگر یبوست است. همان‌طور که از نامش پیداست، کاهش رطوبت داخل روده بزرگ باعث سفتی آن می‌شود. البته یبوست حاد می‌تواند علت‌هایی همانند بسته شدن روده بزرگ نیز داشته باشد که تنها با عمل جراحی قابل حل است. یبوست به دلایل مختلفی ممکن است به شکل مزمن یا گذرا بروز می‌کند.
بیشترین علت یبوست را می‌توان:
- رژیم غذایی نامناسب و کم فیبر
- عدم تحرک کافی
- کم آبی بدن
- کم کاری غده تیروئید
- بیماری‌هایی نظیر دیابت، تومور و سرطان روده
دانست. برای دفع مدفوع، حرکت روده عامل مهم و اساسی است. زمانی که شیوه زندگی، رژیم غذایی، میزان آب و یا سلامت جسمانی بهینه نباشد، حرکت مواد زائد داخل روده بزرگ و دفع کردن آن به سختی صورت می‌گیرد.
نخوردن مایعات کافی، غذاهای دارای فیبر همانند سبزی‌ها؛ میوه‌ها، نشستن‌های طولانی مدت، مصرف داروهای خاص به مانند قرص فشار خون و چربی به همراه عواملی به مانند حاملگی، کهولت سن، بیماری‌های عضلانی و غیره از عوامل تشدید کننده یبوست هستند. از آنجایی که روده بزرگ یکی از حساس‌ترین نقاط بدن به شمار می‌آید مشکلات روحی یا بیمارهای اعصاب و روان همانند افسردگی نیز می‌توانند باعث یبوست شوند. در این میان، نباید از یاد برد که مصرف مواد مخدر و داروهای حاوی آن از عوامل افزایش یبوست به حساب می‌آیند.
آیا می‌توان از یبوست پیشگیری کرد؟
همان‌طور که می‌دانید بهترین راه درمان، پیشگیری از آن است. در مورد یبوست نیز، بهترین راه درمان، پیشگیری از بروز آن است. شما می‌توانید با برگزیدن شیوه زندگی سالم، پرتحرک، رژیم غذایی پر فیبر، خوردن آب کافی، عدم نگه داشتن طولانی مدت مدفوع در روده، همچنین کاهش مصرف داروها و مواد شیمیایی عامل یبوست خودتان را از آمار ۱۴ درصدی افراد تجربه کننده یبوست مزمن خارج کنید.
اما چگونه می‌توان از یبوست پیشگیری کرد یا اگر دچار آن شدیم چطور سریع‌تر درمانش کنیم؟ این سؤالی است که امروز در جیمیتو به آن پاسخ خواهیم داد.
روش‌های طبیعی درمان یبوست چیست؟
همان‌طور که اشاره کردیم وجود فیبر و آب کافی در رژیم غذایی دو عامل مهم در بروز و درمان یبوست است. از این رو خوردن میوه‌های پر فیبر و آبدار، راه درمان و پیشگیری یبوست می‌تواند باشد. آنچه که در ادامه خواهید خواند، روش درمان طبیعی است که با خوردن برخی از میوه‌های پر فیبر و آبدار می‌تواند شما را در درمان یبوست یاری کند. همراه ما بمانید.
اولین میوه برای درمان یبوست که باید به آن اشاره کنیم، آلو است.
با علایم یبوست بیشتر آشنا شوید
- سردرد ضعیف
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- نفخ شکم
- ضعف عمومی
- احساس خستگی
- بی حوصلگی
- دل درد
- کمبود انرژی
- احساس خستگی
- ناراحتی و درد پایین شکم.
- درد پایین کمر
آلو، درمان طبیعی یبوست
الو بخارا، یا همان الو که شکل نرسیده میوه آن به نام گوجه‌سبز هم شناخته می‌شود، به صورت گسترده در درمان یبوست کاربرد دارد. به طور متوسط در هر ۲۸ گرم از الو، ۲ گرم فیبر وجود دارد. با یک حساب سرانگشتی متوجه می‌شویم که با خوردن سه الو در طول روز، می‌توانید ۲ گرم فیبر دریافت کنید. این میزان فیبر بر اساس گفته انجمن قلب امریکا معادل ۸ درصد نیاز روزانه فیبری بدن شما است.
اگر فیبر را نمی‌شناسید باید بدانید که فیبر به دو صورت محلول و نامحلول وجود دارد. آنچه که بیشتر برای درمان یبوست می‌تواند مفید باشد نوع فیبر نامحلول است. الو با دارا بودن فیبر نامحلولی با عنوان سلولز، مقدار آب در مدفوع و حجم آن را افزایش می‌دهد. در همین حال، فیبر محلول الو باعث، در روده بزرگ موجب ترشح اسید چرب کوتاه زنجیر می‌شود. این اسیدهای کوتاه زنجیر نیز نقش مؤثری در افزایش وزن مدفوع دارند.
همچنین الو دارای سوربیتول است. سوربیتول یا الکل قندی در بدن به خوبی جذب نشده و باعث می‌شود که آب به داخل روده وارد شود که همین عامل به عنوان یک ملین در برخی موارد عمل می‌کند.
در نهایت، الو ترکیبات فنلی در خود دارد که باکتری‌های مفید روده را تحریک می‌کند. بر اساس مطالعات انجام شده، تحریک این باکتری‌ها مساوی با خاصیت ضد یبوستی است. در یک مطالعه آماری بر روی ۴۰ نفر، نتیجه حاصل شد که خوردن ۱۰۰ گرم الو در طول روز به میزان زیادی در بهبود تناوب دفع مدفوع و همچنین شدت یبوست مؤثر است.
شما می‌توانید الو را در سالاد، ظرف میوه، برخی از غذاهای خورشتی یا حتی به صورت خشک شده میل کنید تا از شر یبوست در امان باشید.
سیب بخورید، یبوست نگیرید
ضرب‌المثل انگلیسی هست که می‌گوید، روزی یک سیب بخور تا روی دکتر را نبینی. این سخن در مورد یبوست هم صادق است. یک سیب بخور تا یبوست تجربه نکنی!
در واقع سیب غنی از فیبر است. به طور متوسط در یک سیب ۱۸۲ گرمی، ۴٫۴ گرم فیبر وجود دارد. این میزان فیبر تأمین کننده ۱۷ درصد نیاز روزانه یک فرد بالغ است. تقریباً ۲٫۸ گرم از این فیبر به شکل نامحلول و مابقی به حالت محلول است. بیشترین عنوان فیبری موجود در سیب، پکتین است.
در طول فرایند هضم غذایی، پکتین به سرعت در بدن از طریق روده جذب شده و تولید اسید چرب کوتاه زنجیر می‌کند. این تولیدات، آب را به داخل روده بزرگ جاری می‌کند که خود عاملی برای کاهش یبوست و بهبود دفع مدفوع به حساب می‌آید. همچنین باید گفت که با خوردن سیب، مدفوع به سرعت در طول روده حرکت خواهد کرد و تناوب دفع مدفوع هم طبیعی‌تر خواهد شد.
مطالعه انجام شده روی ۸۰ نفر که مبتلا به یبوست بودند، نشان داد که خوردن پکتین باعث بهبود حرکت روده، کاهش علائم یبوست و همچنین افزایش تعداد باکتری‌های مفید داخل روده شد. مطالعه دیگری که روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد، رژیم غذایی دارای فیبر سیب، به رغم تزریق مرفین به موش‌ها که عامل افزایش یبوست است، موجب بهبود علائم یبوست مزمن در موش‌ها شد.
چه میوه‌ای به اندازه سیب می‌تواند به سادگی فیبر بدن شما را تأمین کند؟ می‌توانید برای درمان یبوست سیب را به شکل میوه، آب‌میوه، سالاد یا حتی پخته میل کنید. گونه خاصی از سیب به نام سیب گرنی اسمیت (سیب سبز) دارای فیبر بیشتری نسبت به دیگر گونه‌ها است.
گلابی درمان یبوست
گلابی یکی دیگر از منابع غنی فیبر طبیعی است. می‌توان گفت در هر ۱۷۸ گرم گلابی، ۵٫۵ گرم فیبر وجود دارد. این میزان فیبر ۲۲ درصد از نیاز فیبری یک فرد بالغ را تأمین می‌کند. در کنار وجود فیبر زیاد، گلابی سوربیتول و فروکتوز فراوانی نسبت به دیگر میوه‌ها دارد. فروکتوز نوعی قند طبیعی است که برخی افراد مقدار کمی از آن را هضم و جذب می‌کنند. به این معنی که در روده بزرگ مشکل عدم وجود فروکتوز کافی به وجود می‌آید. برای جبران فروکتوز ناکافی در روده بزرگ، خوردن گلابی می‌تواند باعث شود که آب دوباره به واسطه عمل فشار اسمزی به داخل روده بزرگ کشیده شود و تحرک روده به نسبت قبل بهتر گردد.
اما در مورد سوربیتول گلابی می‌توان گفت که به علت عدم جذب مناسب این ماده توسط روده، همانند فروکتوز باعث می‌شود، آب به عنوان روان کننده روده و در نقش ملین طبیعی حرکت روده بزرگ را بهبود و دفع مواد زائد را تسهیل کند. شما می‌توانید گلابی را در طول سال به شکل میوه خشک شده، کمپوت، خام، مخلوط در سالاد یا غذاهایی که دارای عصاره گلابی باشد میل کنید. پس این بار، اگر به شما گلابی تعارف شد، دست رد به سینه‌اش نزنید.
کیوی، معجزه درمان یبوست
شما می‌توانید حدود ۲٫۳ گرم فیبر از خوردن یک کیوی متوسط که تقریباً ۷۶ گرم وزن دارد، دریافت کنید. این میزان فیبر تأمین کننده ۹ درصد از نیاز روزانه فیبری بدن شما است. در یک مطالعه، به افراد بالای شصت سال، به ازای هر ۳۰ کیلوگرم وزن بدنشان، یک کیوی به صورت روزانه داده شد. نتیجه این شد که همگی دفع مدفوع عادی‌تر و همچنین عوارض ناشی از یبوست کمتری در طول دوره درمانی تجربه کردند. همچنین خوردن کیوی نشان داد که حجم مدفوع به واسطه جذب آب بیش از قبل شده بود. همچنین در یک مطالعه دیگر، که خوردن دو کیوی در طول روز به مدت چهار هفته را توصیه کرده بود، نشان داده شد که خوردن این مقدار کیوی باعث بهبود حرکت روده‌ها، کاهش استفاده از ملین و عادت‌های روده بزرگ شد.
در مطالعه سوم، به ۵۴ نفر که همگی دارای سندرم روده تحریک‌پذیر بودند، به مدت چهار هفته مصرف دو عدد کیوی تجویز شد. در پایان مطالعه مشخص شد که آزمایش شوندگان به نسبت روزهای قبل از درمان حرکات روده بهتر و حرکت سریع‌تر غذا داخل تجربه کردند.
تنها فیبر موجود در کیوی نیست که یبوست را بهبود می‌بخشد. فرض بر این است که آنزیمی با عنوان اکتینیدین در کیوی، حرکت روده و عادت‌های رفتاری آن را بهبود می‌بخشد. هر چند برای اثبات این فرضیه نیاز به مطالعات بیشتر است اما شما می‌توانید با همین دانسته‌های ناقص، از همین امروز هرجایی کیوی دیدی، آن را برای درمان یبوست بخورید.
انجیر، ملین طبیعی و درمان یبوست
انجیر شکلی طبیعی از ملین‌های شیمیایی است که باعث افزایش فیبر و بهبود عادت‌های روده می‌شود. با خوردن یک انجیر متوسط به وزن ۵۰ گرم، ۱٫۶ گرم فیبر دریافت می‌کنید. علاوه بر این خوردن ۷۵ گرم انجیر به شما ۷٫۳ گرم فیبر که تقریباً ۳۰ درصد نیاز روزانه شما به فیبر است را می‌رساند. مطالعات انجام شده بر روی سگ‌ها نشان داد که خوردن انجیر به مدت سه هفته، می‌تواند باعث افزایش وزن مدفوع دفع شده و همچنین کاهش زمان حرکت مدفوع در روده شود.
همچنین مطالعه انسانی انجام شده روی ۴۰ نفر مبتلا به یبوست، نشان داد که مصرف ۳۰۰ گرم انجیر به شکل روزانه به مدت ۱۶ هفته، باعث بهبود حرکت روده بزرگ، تراکم بهتر مدفوع و در نهایت کاهش ناراحتی معده شد. علاوه بر این، محققان اعلام کردند که انجیر نیز آنزیمی مشابه اکتینیدین به نام فیکین دارد بنابراین می‌توان فرض کرد که این آنزیم در کنار فیبرها موجب بهبود عملکرد روده خواهد شد.
انجیر یک میان وعده خوشمزه است که به صورت میوه یا آجیل میل می‌شود. به‌جای خوردن مواد غذایی مضر، از انجیر خشک شده به عنوان تنقلات استفاده کنید تا از شر یبوست خلاص شوید. این روزها می‌توانید انجیر را در طول سال به شکل کمپوت نوش جان کنید.
مرکبات درمان یبوست
میوه‌هایی همانند پرتقال، گریپ‌فروت و نارنگی میان وعده‌هایی خوشمزه دارای فیبر کافی و مورد نیاز بدن است. برای مثال خوردن یک پرتقال با وزن ۱۳۱ گرم، حاوی ۳٫۱ گرم فیبر معادل ۱۳ درصد نیاز روزانه و گریپ‌فروت با وزن ۲۳۶ گرم، حاوی فیبری معادل ۱۰ درصد نیاز روزانه است. بنابراین می‌توان گفت که مرکبات راه درمان طبیعی برای یبوست می‌توانند باشند.
مرکبات به ویژه در پوست، حاوی فیبر محلول پکتین هستند. همان‌طور که گفته شد پکتین موجب بهبود عملکرد کولون شده و یبوست را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، میوه‌های مرکبات، حاوی فلاوانولی با عنوان نارینجنین که نشانه‌هایی از بهبود یبوست در خود دارد، است.
مطالعات حیوانی نشان داد که نارینجنین ترشح مایعات داخل روده را افزایش می‌دهد و اثری همانند ملین دارد. با این حال تحقیقات بیشتری می‌بایست در این مورد به شکل انسانی انجام شود. با خوردن مرکبات چندین و چند عامل مهم در درمان یبوست را به یک‌باره دریافت می‌کنید. به این صورت که علاوه بر کاهش یبوست، ویتامین ث بدنتان نیز تأمین می‌شود.
مرکبات را به شکل میوه خشک، داخل سالاد و همچنین آب‌میوه می‌توانید در فصل‌های مختلف سال نوش جان کنید تا از شر یبوست در اما باشید.
اسفناج و دیگر سبزی‌ها، ملین سبز
فیبر موجود در سبزی‌ها زبان زد است اما باید بدانید که سبزی‌ها در کنار فیبر مقدار زیادی ویتامین ث، ویتامین K و فولات دارند. این مواد طبیعی به شما کمک می‌کنند تا مدفوعی پروزن‌تر و حجیم‌تر داشته باشید تا حرکت آن در طول روده به راحتی انجام شود.
بر اساس اندازه‌گیری‌های انجام شده، ۴٫۳ گرم فیبر در یک لیوان اسفناج پخته شده وجود دارد. این میزان فیبر ۱۷ درصد از نیاز روزانه شما را تأمین می‌کند. برای به دست آوردن فیبر از اسفناج می‌توانید آن را به صورت سالاد، سوپ، آب‌میوه یا به شکل کنار وعده میل کنید.
سبزی‌ها نیز به مانند میوه‌ها دارای ترازهای مختلفی از فیبر هستند لذا اگر می‌خواهید فیبر بیشتری دریافت کنید، به یک نوع سبزی اکتفا نکنید. در کنار اسفناج، تره و کاهو نیز قرار دهید. خوردن کلم به هر شکلی را فراموش نکنید. بر اساس برآوردهای انجام شده در هر ۱۵۰ گرم از کلم بروکلی، ۳٫۶ گرم فیبر وجود دارد که ۱۶ درصد از فیبر مورد نیاز بدن شما به شکل روزانه را تأمین می‌کند. برای خوردن کلم بروکلی می‌توانید آن را به شکل بخارپز یا سالاد میل کنید.
کنگر فرنگی درمان سنتی یبوست
کنگر فرنگی، انگینار یا ارده شاهی از دیرباز در طب سنتی ایرانی به عنوان درمان یبوست استفاده می‌شد. شاید باورش سخت باشد اما کنگر فرنگی خاصیتی به مانند پروبیوتیک که باعث افزایش سلامت روده و تحرک منظم آن‌ها می‌شود، دارد. مواد مغذی پروبیوتیک ها، دسته‌ای از کربوهیدرات هستند که توسط باکتری‌هایی به همین نام در روده تغذیه و موجب افزایش تعداد این باکتری‌های مفید در سطح روده می‌شوند. رشد باکتری‌های مفید، عامل کاهش رشد باکتری‌های مضر یبوست زا است.
مطالعه انجام شده روی افرادی که به مدت سه هفته از فیبر استخراج شده کنگر فرنگی تغذیه کردند، نشان داد میزان باکتری‌های مفید روده بزرگ به شدت افزایش یافت. همچنین باکتری‌های مضر به همان نسبت کاهش پیدا کرده بود. علاوه بر این، پروبیوتیک ها تناوب دفع مدفوع و کیفیت آن را در روده به عنوان دو عامل مهم در کاهش یبوست، بهبود می‌بخشند.
شما می‌توانید کنگر فرنگی را در سوپ، سالاد یا به شکل خام میل کنید.
لوبیا، نخود و عدس فراموش نشود
لوبیا، نخود و عدس که به عنوان حبوبات شناخته می‌شوند، یکی از ارزان‌ترین، پرفیبرترین گروه‌های غذایی که می‌توانند یبوست را کاهش دهند، شناخته می‌شوند.
برای مثال، در ۱۸۳ گرم لوبیا، شما شاهد ۱۹٫۱ گرم فیبر هستید که تقریباً ۸۰ درصد نیاز روزانه بدن انسان بالغ را تأمین می‌کند. علاوه بر این در یک نیم فنجان از عدس با وزن ۹۹ گرم، ۷٫۸ گرم فیبر وجود دارد که معادل ۳۱ درصد از نیاز روزانه بدن را تأمین می‌کند.
حبوبات حاوی ترکیبی از فیبرهای محلول و نامحلول است. به این معنی که شما با یک تیر، چند نشان خواهید زد. برای خوردن حبوبات پیشنهاد می‌دهیم که آن‌ها را به شکل پخته شده در سوپ، آش، برنج یا به شکل سالاد میل کنید. سلیقه خودتان را برای مصرف داروهای طبیعی درمان یبوست به کار بگیرید.
رابارب درمان یبوست
رابارب گونه کمتر شناخته شده از ریواس است. همه‌کسانی که رابارب را می‌شناسند، از ویژگی ملین بودن آن استفاده کردند. این گیاه دارای ترکیب ملین طبیعی با عنوان صنا است. مطالعه روی موش‌های آزمایشگاهی نشان داد که خوردن رابارب در آن‌ها، جریان خون روده بزرگ را تسریع و بهبود بخشید.
علاوه بر این خوردن ۱۲۲ گرم از رابارب، مقدار ۲٫۲ گرم فیبر به بدن شما می‌رساند که تضمین کننده ۹ درصد فیبر نیاز روزانه شما است. شما رابارب می‌توانید از قسمت ساقه میل کنید. خوردن آن شباهت زیادی به مصرف ریواس دارد. گاهی اوقات به عنوان سالاد و برخی مواقع به عنوان غذای اصلی هم خورده می‌شود.
دانه کتان، آخرین درمان طبیعی یبوست
به لطف مواد ملین طبیعی موجود در دانه کتان، برای سال‌های طولانی این دانه‌ها برای درمان یبوست استفاده می‌شد. دانه کتان دارای فیبر محلول و نامحلول است. شما با خوردن یک قاشق از دانه‌های کتان، ۲٫۸ گرم فیبر دریافت می‌کنید که تقریباً ۱۱ درصد از نیاز روزانه است. مطالعه روی موش‌های آزمایشگاهی نشان داد که خوردن غذاهای حاوی روغن کتان، حرکت روده کوچک و همچنین میزان دفع مدفوع و وزن آن را بهبود بخشید.
برای یادآوری می‌توان گفت که فیبر محلول موجب بهبود تعداد باکتری‌های هاضم در روده و فیبر نامحلول باعث روان‌تر شدن حرکت مدفوع درون روده می‌شود. همچنین فیبر نامحلول تولید اسید چرب کوتاه زنجیر که خود عامل دیگری در حرکت منظم روده‌ها است را تسریع می‌کند. شما می‌توانید دانه کتان را به شکل ترکیبی با دیگر دانه‌ها یا در داخل ماست میل کنید. با این حال برای مصرف کتان در دوران بارداری و همچنین شیردهی می‌بایست با پزشک مشورت کنید.
جمع‌بندی
آنچه گفته شد برخی از میوه‌های کاهش دهنده و پیشگیری کننده از یبوست بودند. به طور کلی می‌توان گفت که خوردن میوه، آب کافی، تحرک و همچنین عادت‌های زندگی مناسب از جمله روش‌های پیشگیری از یبوست هستند. اگر مبتلا به یبوست مزمن هستید، سعی کنید با خوردن غذاهای فیبردار و آب کافی آن را کنترل و درمان کنید.
من که بیشتر مواقع با خوردن قرص های گیاهی درمان یبوست انجام میدم.
این روش هایی که گفتید امتحان میکنم، امیدوارم جواب بدهند.
ایشالا براتون مفید بوده باشه