
داروهای گیاهی جایگاه ویژهای برای درمان مشکلات سلامتی تا قبل از ظهور داروهای شیمیایی داشت اما با ترویج درمانهای شیمیایی با استفاده از داروها، مصرف داروهای گیاهی نیز فراموش شد. از جمله درمانهای گیاهی استفاده از خواص سنبل الطیب است. نام این گیاه که علف گربه نیز هست، دارای خواص سلامتی زیادی از جمله بهبود کیفیت خواب و کاهش دادن اثرات ناشی از تنشهای عصبی است. امروز با هم در جیمیتو به بررسی خواص سنبل الطیب خواهیم پرداخت.
سنبل الطیب چیست؟
سنبل الطیب یا علف گربه گیاهی بوتهای و استوار است که در بخشهایی از اروپا و آسیا کشت میشود. ریشه این گیاه کوتاه است و میتواند در گلدان هم کشت شود. آنچه که از سنبل الطیب به عنوان درمان استفاده میشود، ریشه است. ریشه این گیاه در طب سنتی ایرانیان ارزش زیادی داشته است.
بر اساس آنچه که در کتب طب آمده است، خواص سنبل الطیب میتواند باعث درمان مشکلات اعصاب، خواب، افسردگی، هضم نامناسب و همچنین دلپیچه شود. علف گربه عنوانی است که به دلیل جذب گربهها به سمت این گیاه توسط هورمونهای خاص تولید شده، به آن گفته میشود. گلهای سنبل الطیب عموماً به صورتهای سفید و صورتی هستند.
بر اساس بررسیهای انجام شده روی سنبل الطیب مشخص شده است که یک درصد از این گیاه را اسانس تشکیل میدهد. این اسانس در ریشه گیاه به شکل ویژهای زیادتر از بقیه قسمتها است. زمانی که ریشه گیاه را خشک میکنید مقدار بوی متصاعد شده از آن هم افزایش پیدا میکند.
اسانس این گیاه سبز مایل به زرد است. زمانی که مدتی از اسانس گیری گذشته باشد، رنگ آن میتواند تغییر کند. بر اساس آمار خواص سنبل الطیب به شکل ریشه تازه سه برابر ریشه خشک شده است. توصیه شده است که سنبل الطیب را در دمای کم فراوری کنید تا خواص آن نابود نشود.
خواص ریشه سنبل الطیب
ریشه این گیاه دارای ۱۲۰ نوع ترکیب شیمیایی است. ترکیبات شیمیایی موجود در سنبل الطیب نه تنها قادر هستند که به شما آرامش بیشتری ببخشند بلکه توانایی کاهش التهاب و اسپاسم در بدن را نیز دارند. ویژگی که سنبل الطیب را از دیگر داروهای خوابآور متمایز کرده است، بدون عارضه جانبی بودن آن در مصرف طولانی مدت است.
سنبل الطیب بیخطر ولی مؤثر است و مهارتهای حرکتی را کند نمیکند. آنچه که برای خواص سنبل الطیب گفته خواهد شد همگی بر اساس مشاهدات و آزمایشهای علمی بوده است. اما نمیتوان آن را سر خود و به عنوان یک داروی گیاهی مصرف کرد. همیشه قبل از مصرف هر ماده غذایی جدید با پزشک خود در این مورد مشورت کنید.
آنچه که در این بخش خواندید، جزء کوچکی از خواص گسترده سنبل الطیب بود. با ما در ادامه مقاله همراه باشید.
کاهش درد میگرن با خواص سنبل الطیب
درد میگرن هر کسی را فلج میکند. بر اساس مطالعات انجام شده روی خواص سنبل الطیب مشخص شد که استفاده کردن از سنبل الطیب میتواند باعث کاهش دردهای میگرنی در افراد مستعد به میگرن شود. هر چند عملکرد سنبل الطیب در کاهش دردهای میگرن انچنان کشف شده و آشکار نیست اما دانشمندان معتقد هستند که وجود اسید گاما امینوبوتیریک میتواند عامل اصلی کاهش درد میگرنی باشد.
زمانی که شما از سنبل الطیب استفاده میکنید مقدار اسید امینو بوتیریک مغز افزایش میکند. در اثر افزایش این ماده شیمیایی درد میگرن کاهش پیدا میکند. ریشههای گیاه سنبل الطیب بخش اصلی و مهمی است که پزشکان سنتی آن را برای درمان دردهای میگرنی توصیه میکنند.
شیوه مصرف
یک قاشق چایخوری از ریشه سنبل الطیب را درون یک لیوان مخصوص دمنوش بریزید. آب جوش را به آن اضافه کنید. اجازه دهید که برای مدت ده دقیقه ریشه گیاه درون آب جوش باقی بماند. پس از این مدت، ریشه یا ترکیبات جامد را از درون لیوان خارج کنید. برای خوش طعم کردن، عسل و شکر موارد پیشنهادی هستند. حال این دمنوش معجزهآسا را برای کاهش درد میگرن مصرف کنید.
همچنین، تنتور حاصل از خواص سنبل الطیب نیز برای کاهش درد میگرن استفاده میشود. عصاره مایع سنبل الطیب و همچنین عصاره پودر شده خشک سنبل الطیب از دیگر مواردی هستند که با استفاده از شیوه درست مصرف به کاهش دردهای میگرنی کمک میکنند.
خواص سنبل الطیب در کاهش درد عضلات
سنبل الطیب نه تنها میتواند میگرن را درمان کند بلکه قادر است تا به شما در کاهش دردهای عضلات و ماهیچهها هم کمک کند. زمانی که سنبل الطیب را به شکل خوراکی مصرف میکنید، خواص درمانی آرامبخش آن باعث میشود ا دستگاه عصبی واکنشهای کمتری از درد عضلات دریافت و به مغز مخابره کند. بر اساس مطالعات علمی انجام شده روی خواص سنبل الطیب در سال ۲۰۰۵ که در نشریه علمی داروشناسی قومی منتشر شده است، تأثیر سنبل الطیب روی کاهش اسپاسم حیوانات سنجیده شد.
در این آزمون مشاهده شد که مصرف کردن سنبل الطیب در خرگوشها و خوکچههای هندی باعث کاهش یافتن مقدار زیادی از علائم مربوط به اسپاسم و در عضلانی میشود. از سوی دیگر خواص سنبل الطیب باعث شد که فشار وارد شده به عروق در حیوانات کاهش پیدا کند. کاهش فشار به عروق معادل با کنترل فشارخون در انسانها است.
در این میان جالب است بدانید که خواص سنبل الطیب روی کانالهای پتاسیم بدن نیز تأثیر میگذارد. بر اساس این تأثیر درمان بیماریهای ماهیچهای، گوارشی، قلبی و عروقی سرعت بیشتری پیدا میکند. البته این مشاهدات به صورت آزمایشگاهی انجام شده است و قبل از وارد کردن سنبل الطیب به رژیم غذایی خود برای استفاده از خواص آن لازم است با پزشک خود مشورت کنید.
روش مصرف سنبل الطیب
یک قاشق چایخوری ریشه خشک شده سنبل الطیب را به یک لیوان آب جوش اضافه کنید. این ریشه را ده دقیقه در آب گرم قرار دهید. پس از دم کشیدن ریشهها را از آب خارج کنید. در صورتی که ریشه سنبل الطیب در دسترس نیست، قرص با پودر سنبل الطیب را به مقدار ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلیگرم بر اساس توصیههای ذکر شده روی جعبه، استفاده کنید.
خواص سنبل الطیب در تسکین اضطراب
عصاره سنبل الطیب با تسکین دادن دستگاه عصبی، کاهش اضطراب و همچنین آرامش روحی بیشتر به کاهش درد در قسمتهای مختلف بدن از جمله ماهیچهها و عضلات کمک میکند. بر اساس آنالیزهای انجام شده روی ریشه سنبل الطیب ماده شیمیایی مؤثری با عنوان والپوتریات استخراج شده است. والپوتریات بر روی عملکرد سیستم عصبی تأثیر مستقیم دارد. این ترکیب میتواند سطوح اسید گاما امینوبوتیریک و همچنین ملاتونین در بدن را تغییر دهد. همچنین این ماده عملکرد مشابهی با مواد مخدر و سروتونین در بدن روی اعصاب میگذارد.
اسید گاما امینوبوتیریک در بدن افزایش آرامش و همچنین کاهش استرس عصبی را به دنبال دارد. در تاریخچه درمانی سنبل الطیب آمده است که ریشه این گیاه به شکل عجیبی میتواند باعث آرامش افراد شود. ترکیبات دیگری در سنبل الطیب وجود دارد که مشابه بنزودیازپین ها است. این ترکیب در داروهای آرامبخش استفاده میشود. به این ترتیب اگر حس کردید مدتی است که آرامش از زندگی شما رخت بسته است، استفاده از سنبل الطیب را شروع کنید.
روش مصرف
برای استفاده کردن از سنبل الطیب به عنوان تسکین دهنده روحی، ریشه خشک شده سنبل الطیب را یک قاشق چایخوری ازای هر فنجان آب جوش، درون لیوان اضافه کنید. به مدت ده دقیقه اجازه دهید که دمنوش در دمای ملایم، دم بکشد. حال با استفاده از عسل و شیرین کنندههای طبیعی، دمنوش را میل کنید.
روشهای دیگری هم برای استفاده از خواص سنبل الطیب وجود دارد که از جمله آنها میتوان به مصرف یک تا یک و نیم قاشق چایخوری تنتور سنبل الطیب، عصاره مایع به اندازه یک قاشق چایخوری و همچنین عصاره پودر شده خشک سنبل الطیب اشاره کرد.
خواص درمانی سنبل الطیب برای ترک دارو
اعتیاد به مصرف داروهای خوابآوری و همچنین انرژیزا، مشکلی است که نیاز به درمان دارد. ادامه یافتن این روند اعتیاد باعث بروز عوارض جانبی شیمیایی خطرناکی در افراد علاوه بر عوارض اعتیاد خواهد شد. در این میان استفاده کردن از خواص سنبل الطیب به این افراد کمک میکند.
ترکیبات بنزودیازپین از دسته ترکیبات اعتیادآور هستند که عموماً برای بهبود شرایط روحی و روانی افراد تجویز میشود. استفاده کردن طولانی مدت از این داروها باعث بروز نوعی وابستگی روحی خواهد شد. در این حالت فرد بدون مصرف داروها دچار مشکلات روحی از جمله پرخاشگری و عدم تمرکز میشود. به همین دلیل است که ترک این داروها یک راهکار اساسی و توصیه شده است.
برای جلوگیری از بروز مشکلات روحی در هنگام ترک این داروها استفاده از خواص سنبل الطیب میتواند مفید باشد. بدون داروهای بنزودیازپینن خوابیدن برای افراد معتاد به آنها سخت و دشوار خواهد بود در حالی که با مصرف کردن و استفاده از خواص سنبل الطیب میتوانند به راحتی قبل بخوابند.
همچنین آرامش حاصل شده از سنبل الطیب به مقدار زیادی شبیه به آرامش ناشی از بنزودیازپین ها است. به این ترتیب اگر اعتیاد به داروهای خوابآور و آرامش بخش دارید، با استفاده از مشورت پزشک در کنار روش توصیه شده برای کاهش مصرف دارو از خواص سنبل الطیب نیز استفاده کنید.
متوقف کردن در هر دارویی میتواند عوارض جانبی شدید و خطرناکی داشته باشد. به همین دلیل است که سفارش شده با مشورت گرفتن پزشک این کار را انجام دهید. ترک کردن داروهای بنزودیازپین به یکباره اتفاق نمیافتد و شما نیاز دارید که روزانه یا هفتگی از مصرف دارو بکاهید. مقدار کاهش یافته را اگر پزشک صلاح میداند، میتوانید با مصرف سنبل الطیب جایگزین کنید.
خواص درمانی سنبل الطیب در بیخوابی
مطالعات بر روی خواص سنبل الطیب نشان داده است که مصرف کردن سنبل الطیب باعث کاهش یافتن زمان به خواب رفتن انسان میشود. اگر حس میکنید که خواب راحت ندارید و باید تا صبح در رختخواب خودتان بچرخید تا یک ساعت بخوابید، دمنوش سنبل الطیب را امتحان کنید. خوشبختانه سنبل الطیب دارای عوارض جانبی اندکی است. به این ترتیب که خواب آلودگی، خستگی صبحگاهی و کاهش علائم حرکتی با مصرف کردن سنبل الطیب نخواهید داشت.
بر اساس آزمایش انجام شده به صورت کور، تأثیر سنبل الطیب بر روی بهبود کیفیت خواب بینظیر بوده است. با مصرف سنبل الطیب ۴۴ درصد از افراد تحت درمان خواب عمیق و کاملی داشتند. از سوی دیگر ۸۹ درصد افراد بهبود خواب متوسطی داشتند. نکته جالب در مصرف سنبل الطیب این بود که هیچ عارضه جانبی گزارش نشد.
استفاده سنبل الطیب به تنهایی در برخی موارد اثر مؤثری ندارد و آن را با دیگر ترکیبات گیاهی همانند رازک استفاده میکنند. بر اساس مطالعه انجام شده روی ترکیب سنبل الطیب به همراه رازک نشان داد خواب ۸۱ درصد از کودکان با مشکل خواب، با مصرف کردن ترکیب آزمایشی بهبود پیدا کرد.
سنبل الطیب دارای ترکیب شیمایی با عنوان لینارین است. لینارین ترکیب خوابآوری است که باعث افزایش سطح گاما امینوبوتیریک اسید مغز میشود. این ترکیب که اسم آن را در این مقاله تا کنون بسیار شنیدید، یک عامل میانجی مهم در دستگاه عصبی پستانداران است.
مطالعه مشخص و متمایز دیگری بر تأثیر سنبل الطیب روی اسید امینوبوتیریک انجام و در آن مشخص شد مصرف کردن سنبل الطیب باعث افزایش تولید اسید امینوبوتیریک میشود و از سوی دیگر جذب آن توسط سلولهای عصبی را کاهش میدهد. به این ترتیب شما آرامش خواب راحتتری تجربه خواهید کرد.
روش مصرف
۳۰۰ تا ۹۰۰ میلیگرم از سنبل الطیب را به شکل دم کرده میل کنید. ممکن است در استفادههای اولیه تأثیر چندانی روی خواب مشاهده نکنید اما تکرار کردن این روش درمانی مسلماً شما را از شر داروهای خوابآور خلاص خواهد کرد. از سوی دیگر میتوانید دوز مصرف داروهای خوابآور را با مصرف کردن سنبل الطیب کاهش دهید.
خواص سنبل الطیب در درمان سندرم پای بیقرار
سندرم پای بیقرار در دسته اختلالهای عصبی قرار میگیرد. برای کسانی که این سندرم را تجربه نکرده باشند، احساس درد آن غیر قابل توصیف است. افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار عموماً هنگام خوابیدن، دراز کشیدن و همچنین استراحت احساس ضربان در پای خود دارند. ابن ضربان به قدری شدید است که خواب را دشوار میکند. اگر در طول روز فعالیت فرد زیاد باشد، تعداد و شدت سندرم بیقرار نیز افزایش میکند.
مصرف کردن سنبل الطیب باعث خواهد شد تا هورمونهای آرامش بخش و تولید آنها در بدن افزایش پیدا کند. به این ترتیب تعداد و شدت سندرم پای بیقرار کاهش پیدا میکند.
روش مصرف
برای بهبود سندرم بیقرار مصرف کردن ۲۵۰ تا ۹۰۰ میلیگرم سنبل الطیب توصیه شده است. اگر دارای سندرم پای بیقرار هستید و شدت آن زیاد شده است، بهترین توصیه، مراجعه کردن به پزشک و استفاده از توصیههای او است. البته میتوانید با مشورت گرفتن از پزشک مصرف سنبل الطیب را شروع کنید.
خواص سنبل الطیب در درمان بیش فعالی
هر آنچه که خواهید خواند را با مشورت پزشک انجام دهید. بر اساس مطالعات آزمایشگاهی انجام شده روی خواص سنبل الطیب، میتوان گفت که این گیاه قادر به درمان مشکلات یادگیری و اختلال خواص کودکان موسوم به بیش فعالی است. سنبل الطیب تأثیر مشابه با داروهای افزایش دهنده تمرکز کودکان دارد. به این ترتیب اگر فرزند شما دچار سندرم بیش فعالی است، با مشورت گرفتن از پزشک درمان سنتی را در کنار درمان تجویزی شروع کنید.
میزان و دوز مصرفی برای کودکان را پزشک متخصص باید تعیین کند. برای افراد بزرگسالی که به دنبال رسیدن به تمرکز آهنین هستند مصرف کردن ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیگرم توصیه شده است.
خواص سنبل الطیب در بهبود افسردگی
زندگی روزانه پر از مشکلاتی است که تأثیر زیادی روی عملکرد سیستم عصبی و روانی ما میگذارند. افزایش تنشهای روزانه باعث خواهد شد تا به مرور زمان شما دچار افسردگی و مشکلات روحی شوید. بیخوابی و اضطراب دو عاملی است که بروز افسردگی را تشدید میکند.
سابق بر این اشاره کردیم که سنبل الطیب دارای خواص خوابآور و آرامش بخش است به این ترتیب، تأثیر این گیاه دارویی باعث خواهد شد دو عامل تشدید کننده افسردگی از زندگی شما دور شود. سنبل الطیب به طور مستقیم نمیتواند درمان مؤثری برای افسردگی باشد اما میتواند به شکل واسطه بروز افسردگی را کاهش دهد.
سنبل الطیب و کاهش استرس
زمانی که مغز شما علائم مربوط به استرس و آشفتگی را دریافت میکند، ترشح اسید امینوبوتیریک اندکی خواهد داشت. به این ترتیب علائم مربوط به افسردگی، ترس و همچنین اضطراب در بدن رخ میدهد. با مصرف کردن و استفاده از خواص سنبل الطیب تولید اسید امینوبوتیریک بهبود پیدا میکند.
در مطالعه انجام شده روی ۲۷ بیمار، با مشکلات خواب و همچنین افسردگی و اضطراب استفاده کردن از سنبل الطیب نشانههایی از بهبود در ۸۹ درصد از بیماران نشان داد. در این مطالعه همچنین بیان شد که خواص سنبل الطیب قادر است ضربان قلب در هنگام بروز استرس و نگرانی را کاهش دهد.
کاهش یافتن مقدار ضربان قلب، فشارخون را کاهش میدهد که این خود عامل مؤثر در کنترل خشم و استرس میتواند باشد. در تکمیل این مطالعات، بررسی روی ۵۶ فرد به مدت دو هفته با مصرف سنبل الطیب انجام شد که نتایج مشابه حاصل کرد.
در مطالعه ۴ روزه، روی ۲۴ داوطلب مشخص شد که مصرف سنبل الطیب، سطح هورمونهای استرس را کاهش می هد. البته مقدار مصرف سنبل الطیب برای کاهش استرس بیش از حد انتظار بود. سنبل الطیب در این مطالعات توانست سطح سروتونین و همچنین نوراپی نفرین مغز را کاهش دهد. این دو عامل انتقال دهندههای عصبی و همچنین رابطه مستقیم با افسردگی دارند.
مطالعه انجام شده روی موشهای آزمایشگاهی نشان داد که خواص سنبل الطیب باعث خواهد شد سطح کورتیکوسرتول خون که هورمون مؤثر در استرس است، کاهش پیدا کند.
خواص سنبل الطیب در درد قاعدگی
بر اساس مطالعات انجام شده روی خواص سنبل الطیب، گفته میشود که این ریشه گیاهی قادر است اسپاسم و درد قاعدگی را کاهش دهد. ترکیبات مغذی موجود در سنبل الطیب از انقباض شدید عضلات شکم به هنگام قاعدگی جلوگیری میکند. به این ترتیب فرد احساس درد کمتری دارد. از این رو توصیه شده است که زنان و دختران میتوانند از خواص سنبل الطیب به عنوان کاهش دهنده دردهای قاعدگی استفاده کنند.
مطالعهای روی ۱۰۰ دانشآموز که همگی با سنبل الطیب طی سه روز از قاعدگی درمان میشدند، همگی اظهار کاهش درد قاعدگی داشتند.
خواص سنبل الطیب در کاهش علائم یائسگی
یائسگی علائم خاصی دارد که میتواند کیفیت زندگی افراد را کاهش دهد. از جمله عوارض یائسگی تغییر در مقدار خواب و همچنین مشکلات روحی است. مطالعات نشان داده است که مصرف کردن سنبل الطیب باعث بهبود علائم و عوارض یائسگی میشود. ۳۰ درصد از مصرف کنندگان سنبل الطیب که در مطالعهای علمی شرکت داشتند، بعد از ۴ هفته اعلام کردند، علائم مربوط به یائسگی با مصرف کردن سنبل الطیب کاهش پیدا کرده است.
مطالعه دیگری روی ۶۰ نفر و ۳ ماه انجام شد. در پایان مطالعات انجام شده، مشخص شد که سنبل الطیب قادر است علائم دیگر از یائسگی همانند گر گرفتگی را هم کاهش دهد.
خواص سنبل الطیب در سلامت قلب
در میان فواید سنبل الطیب به افزایش یافتن قطر عروق در افزایش فشار به آنها اشاره کردیم. این عمل باعث خواهد شد تا قلب به شکل سالمتری عمل کند. کاهش یافتن فشار روی عروق، فشار روی قلب را نیز کاهش میدهد. علاوه بر این مورد خواص سنبل الطیب برای کسانی که دچار فشارخون بالا هستند از اهمیت بالایی برخوردار است. البته قبل از مصرف سنبل الطیب با پزشک خود در مورد اضافه کردن این ماده غذایی مؤثر مشورت کنید.
خواص سنبل الطیب و مبارزه با سرطان
سرطان کشنده است و شما باید از آن دوری کنید. مطالعهای روی خواص سنبل الطیب انجام شده است که در آن ۲۲۷ بیمار در طی ۸ هفته بررسی شدند. سنبل الطیب به طور مستقیم نتوانست روی کاهش علائم مربوط به سرطان تأثیر بگذارد اما مصرف کردن سنبل الطیب خواب افراد و همچنین میزان افسردگی ناشی از سرطان را کاهش داد. بهبود روحیه فردی در درمان سرطان یکی از مهمترین مراحل درمان است.
به این ترتیب میتوان گفت که استفاده کردن از خواص سنبل الطیب به بیماران سرطانی کمک خواهد کرد که طول دوره درمان کمتری داشته باشند. سطح انتی اکسیدان های سنبل الطیب به قدری نیست که سیستم ایمنی بدن از آن برای مبارزه با رادیکالهای آزاد استفاده کند.
مضرات مصرف سنبل الطیب
ابا سنبل الطیب عوارض جانبی هم دارد؟ چرا که نه. هر ماده غذایی میتواند عوارض جانبی همانند آلرژی داشته باشد. بر اساس مطالعات انجام شده توسط سازمان غذا و داروی امریکا، سنبل الطیب در دسته مواد غذایی بدون آلرژی قرار گرفته است. مصرف کردن سنبل الطیب با این توصیفات میتواند بدون ضرر باشد اما نباید بیش از هشت هفته ادامه پیدا کند. مصرف کردن طولانی مدت سنبل الطیب باعث بروز علائمی همانند:
- ناراحتی معده
- سرگیجه
- خارش پوست در نواحی مختلف
- از بین رفتن کیفیت خواب
شود. در این میان مصرف کردن سنبل الطیب برای افرادی که شرایط خاص دارند ممنوع اعلام شده است. از جمله این افراد باید به
- زنان باردار و شیرده
- کودکان
- افراد الکلی
- استفاده کنندگان از مکملهای مشابه
- افرادی که نیاز به تمرکز زیاد دارند
اشاره کرد.
جمعبندی
مسلماً با خواندن مقاله خواص سنبل الطیب مشتاق شدید که از آن استفاده کنید، بنابراین باید سعی داشته باشید که ریشه تازه سنبل الطیب را خرید کنید به شیوه صحیح از آن استفاده کنید. با وجود اینکه سنبل الطیب دارای عوارض جانبی نیست ولی مصرف کردن آن برای افراد خاصی که اشاره کردیم، نیاز به مجوز پزشک و همچنین مشورت گرفتن از او دارد.